"Mất bóng" làng mộc
Làng nghề mộc Kha Lâm (nay là phường Nam Sơn, Kiến An) hình thành và tồn tại hàng trăm năm, song phát triển nhất trong những năm 1980 với hàng trăm xưởng gỗ, sản phẩm được tiêu thụ rộng rãi trong và ngoài thành phố. Đặc biệt, ngoài lợi thế về các sản phẩm gỗ thịt, trong giai đoạn 1980-2005, đồ gỗ nội thất okan được nhiều người tiêu dùng sử dụng.
Để phát triển ổn định làng nghề, năm 2005, khu tập trung làng nghề mộc Kha Lâm đi vào hoạt động, đồng thời địa phương cũng thành lập Hiệp hội nghề mộc. Nhờ vậy, trong giai đoạn từ năm 2006-2008, làng nghề tiếp tục phát triển mạnh, đặc biệt là thị trường gỗ okan. Thời điểm đó các xưởng sản xuất có nguyên liệu là gỗ tự nhiên đều chuyển sang sản xuất gỗ okan để cung cấp ra thị trường.
Tuy nhiên, sau một thời gian dài phát triển, đến năm 2008, thị trường gỗ okan bị thoái trào nên các hộ sản xuất gặp nhiều khó khăn, có hộ phải phá sản. Rất nhiều thợ lành nghề đã phải bỏ địa phương đi làm thuê tại các làng nghề khác như: Đồng Kỵ, La Xuyên… Khi thị trường quay lại chuộng đồ gỗ tự nhiên thì đa số các hộ không đủ điều kiện để đầu tư mua sắm nguyên liệu, máy móc, thiết bị nhằm bắt kịp thị hiếu người tiêu dùng nên đồ gỗ của Kha Lâm giá thành cao, mẫu mã kém cạnh tranh, sản phẩm không được người tiêu dùng ưa chuộng.
Anh Phạm Văn Bàng, chủ xưởng sản xuất gỗ tại phường Nam Sơn - cho biết: Những năm trước chạy theo thị hiếu người tiêu dùng, các xưởng mộc đều sản xuất ồ ạt đồ gỗ okan. Được một thời gian người tiêu dùng quay lưng với loại sản phẩm này, hàng không bán được, các xưởng bị thua lỗ, phải đóng cửa hàng loạt, dẫn đến số hộ sản xuất giảm mạnh. Năm 2005 làng nghề có 130 hộ sản xuất thì đến nay chỉ còn khoảng 18-22 hộ (giảm 83,1%).
Xây dựng thương hiệu "Mộc Kha Lâm"
Qua khảo sát của cơ quan chuyên môn, doanh thu từ ngành kinh doanh đồ mộc năm 2013 đạt 14,6%, dự kiến năm 2014 chiếm khoảng 15,5-16,5% trong doanh thu thương mại - dịch vụ của quận. Điều này cho thấy, những năm gần đây tại làng nghề mộc Kha Lâm, các hộ đã tìm được hướng đi mới trong việc đa dạng hóa các sản phẩm trong làng nghề. Toàn phường Nam Sơn có 110 hộ kinh doanh đồ mộc tại tuyến đường Lê Thánh Tông.
Từ cuối năm 2012 trở lại đây, việc sản xuất - kinh doanh gỗ và các sản phẩm từ gỗ có dấu hiệu phục hồi trở lại, tạo việc làm, đóng góp trong doanh thu của quận Kiến An. Thế nhưng, theo ông Trần Văn Đàm - Chủ tịch UBND phường Nam Sơn, quận Kiến An - thì: Để làng nghề phát triển bền vững và có sức cạnh tranh trong cơ chế thị trường cần phải xây dựng thương hiệu sản phẩm “mộc Kha Lâm”. Đây là việc làm lâu dài, cần sự quan tâm của các cấp, hơn hết là trách nhiệm của từng người thợ để khẳng định thương hiệu cho sản phẩm.
Mới đây tại hội thảo “Tiềm năng - thực trạng và những giải pháp bảo tồn phát triển nghề mộc quận Kiến An” do UBND quận Kiến An tổ chức, một số giải pháp được đưa ra như: vốn, mặt bằng sản xuất, dạy nghề và tiếp nhận kỹ thuật công nghệ mới, quảng bá thương hiệu đi đôi với phát triển thị trường.
Cụ thể, các ngân hàng xem xét, tạo điều kiện để người sản xuất được tiếp cận nguồn vốn ưu đãi với lãi suất thấp, thời gian vay vốn dài; rà soát, tạo điều kiện cho một số hộ có đất trong khu tập trung làng nghề không có khả năng đầu tư sản xuất, tổ chức liên kết đưa quỹ đất vào sản xuất; hỗ trợ các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất tham gia các hội chợ, triển lãm, hội thi để tăng cường liên kết và giới thiệu sản phẩm…